Złość jest naturalną emocją. Nie jest negatywnym uczuciem, jeżeli mamy nad nim kontrolę. Najczęściej szybko mija. Jest niegroźna, gdy rozładowana jest bez szkody dla otoczenia. Jeżeli jednak przeradza się w agresję stanowi stan niepożądany. Należy pamiętać, że im dziecko jest starsze, tym zachowania agresywne są poważniejsze. W okresie przedszkolnym objawy agresji mają postać np. krzyków, buntowania się, tupania, przezywania, niszczenia przedmiotów. Zachowania agresywne najczęściej kierowane są w stronę innych dzieci, nauczycieli, rodziców lub rodzeństwa. Niestety w skrajnych przypadkach dziecko może skierować agresję przeciwko sobie.
Przyczyny zachowań agresywnych u dzieci
Podstawową przyczyną zachowań agresywnych dzieci jest brak umiejętności radzenia sobie z emocjami. Zachowania agresywne są wynikiem frustracji dziecka, mogą być związane z sytuacjami problemowymi w szkole i w domu. Wpływ na te negatywne zachowania ma także brak poczucia bezpieczeństwa, stan zagrożenia, w którym dziecko funkcjonuje, niskie poczucie wartości i samooceny, sytuacje konfliktowe i traumatyczne, z którymi musi się zmierzyć oraz nowe stresujące okoliczności, w których dziecko nie znajduje wsparcia. Warto też zwrócić uwagę, że swój udział w narastaniu zachowań agresywnych mają błędy wychowawcze samych rodziców: pobłażanie, brak konsekwencji w działaniu, zbyt wysokie wymagania w stosunku do dziecka, oziębłość uczuciowa lub nadopiekuńczość.
W jaki sposób rodzic może pomóc dziecku?
Najważniejszym jest, aby reagować na zachowania agresywne swojego dziecka. Jeżeli będziemy je ignorować wtedy mogą się utrwalać. W przypadku, gdy dziecko łamie panujące w domu zasady zachowania, rodzic musi wyciągnąć konsekwencje. Bardzo często poprzez zachowania agresywne dziecko chce zwrócić uwagę rodziców lub rodzeństwa na siebie i swoje potrzeby. Jeśli rodzic zastosuje jedynie upomnienia i kary wzmocni niewłaściwe formy zachowania. Podobnie będzie, gdy w odpowiedzi na negatywne zachowanie dziecka rodzic rzuca wszystko i poświęca mu czas.
Dziecko można nauczyć panować nad negatywnymi emocjami. Wymaga to jednak czasu i cierpliwości. Gdy jesteś świadkiem wybuchu agresji dziecka nie krzycz, wystarczy spokojnym ale stanowczym tonem powiedzieć, żeby pociecha tego nie robiła. Sprawdza się metoda, przytrzymania dziecka za ręce i nawiązania z nim kontaktu wzrokowego. Gdy dziecko złości się i jest agresywne można je zostawić same w pokoju do momentu aż się uspokoi. Należy jednak mieć pewność, że nie zrobi sobie krzywdy.
Gdy wybuch złości czy agresji nastąpi w miejscu publicznym najlepszym rozwiązaniem jest mocne uchwycenie dziecka w ramiona tak, aby z tego uchwytu nie mogło się wysunąć i powtarzanie spokojnym głosem, aby się uspokoił. Nie upominamy go, nie wyjaśniamy sytuacji. W domu na spokojnie można przeanalizować całe zajście. Należy dziecku przypomnieć, jakie zasady go obowiązują i zdecydowanie określić, że zachowania agresywne są nie do zaakceptowania.
Warto pokazać dziecku sposoby na odreagowanie złości. Sprawdzone jest podarcie gazety, zamalowanie kartki kredkami, wykrzyczenie złości, odliczanie do dziesięciu. Należy zachęcać dziecko do mówienia o swoich kłopotach i rozterkach, chwalić za prawidłowe zachowanie, doceniać wysiłki i postępy czynione przez dziecko. Jako rodzic zawsze musisz zachować spokój, nie dać się wyprowadzić z równowagi. Pamiętaj, twoja pociecha musi mieć pewność, że ma w tobie wsparcie i pełną akceptację.