Dzieci zadają rodzicom mnóstwo pytań. Odpowiadając rodzic powinien:
odpowiadać chętnie i swobodnie
wykazywać zainteresowanie pytaniem
cierpliwie wysłuchać wypowiedzi dziecka
mówić spokojnie i rzeczowo
używać prostych i zrozumiałych dla dziecka słów
formułować krótką odpowiedź
dostosować wypowiedź do możliwości percepcyjnych dziecka w danym wieku
zapytać, co dziecko sądzi o poruszanym temacie, będzie to wstępem do wspólnego rozwiązania problemu
podczas wyjaśnienia tematu można posłużyć się obrazkami, wykorzystać film, zdjęcia itp.
nie wolno ignorować pytań dziecka ani prowadzić karkołomnej analizy odpowiedzi
nie unikać kłopotliwych pytań dziecka nawet wtedy, gdy są trudne i bardzo intymne
nie można kłamać lub podawać fałszywych informacji
lepiej przyznać się do swojej niewiedzy niż wprowadzać dziecko w błąd
warto szukać pomocy w fachowej literaturze czy w poradnikach dla rodziców
Odpowiadając na pytania naszej pociechy pomagamy mu lepiej zrozumieć otaczający świat. Ponadto stajemy się dla niego autorytetem. Nasze relacje są bardziej bliskie i serdeczne. Dziecko ma większe do nas zaufanie i zyskuje poczucie bezpieczeństwa. Najczęściej zadawane pytania dzieci:
Skąd się biorą dzieci?
Nie opowiadamy historii o kapuście i bocianie. Odpowiadając na to pytanie bierzemy pod uwagę wiek dziecka. Dla czterolatka wyczerpująca informacja zamknie się w stwierdzeniu, że gdy mama i tata kochają się pojawia się dziecko, które rozwija się w brzuchu mamy. Kiedy jest już duże i ma tam ciasno rodzi się. Sześciolatek będzie bardziej dociekliwy i może dopytywać: Co robią rodzice, aby mieć dziecko? Najlepsza odpowiedź zamknie się w słowach: Mama dostaje od taty nasionko, które łączy się z jajeczkiem taty i w ten sposób powstaje dziecko.
Dlaczego człowiek umiera?
Śmierć dla dziecka jest bardzo abstrakcyjną koncepcją, trudno ją mu zrozumieć. Odpowiadając na to pytanie nie wolno porównywać śmierci do snu, czy do długiego wyjazdu albo podróży. Takie stwierdzenia mogą wywołać u dziecka lęk i niepokój.
Pociecha będzie bać się w trakcie rozłąki z rodzicami, odczuwać strach np. z powodu późnego powrotu taty z pracy czy zbyt długiego i głębokiego snu mamy. Należy unikać też tłumaczenia, że śmierć związana jest z przebytą chorobą, gdyż dziecko może obawiać się, że każda choroba kończy się śmiercią. Najprostszą odpowiedzią jest: Życie człowieka trwa jakiś czas, a potem się kończy. Człowiek przestaje oddychać, serce nie bije. Jeśli rodzic jest osobą wierzącą może dodać, że śmierć jest momentem przejścia do życia wiecznego w niebie, gdzie czeka Bóg.
Dlaczego chłopcy i dziewczynki mają oddzielne toalety?
Odpowiedź powinna być bardzo prosta: Chłopcy i dziewczynki mają oddzielne toalety, bo sikają w inny sposób. Chłopcy na stojąco, dziewczynki zaś na siedząco. O różnicach anatomicznych można wspomnieć dzieciom jeśli ich dalsze pytania zmierzają w tym kierunku.
Dlaczego tata z nami nie mieszka?
To niewygodne pytanie wymaga od rodzica bardzo przemyślanej odpowiedzi. W żadnym wypadku nie może paść stwierdzenie; Bo tata nas już nie kocha! Tata woli mieszkać z inną rodziną itp. Najlepiej odwołać się do sytuacji, jaką dziecko może zrozumieć. Np. Wiesz o tym, że jak w szkole chłopcy czy dziewczynki się kłócą to pani nauczycielka i rozdziela przeciwników i przesadza ich do innej ławki lub przenosi do innej klasy, prawda? My z tata też tak postanowiliśmy zrobić, żeby się nie kłócić. Zamieszkaliśmy oddzielnie.
Dlaczego pada deszcz?
Chmury składają się z malutkich kropel wody. Kiedy się ze sobą połączą i staną się bardzo ciężkie spadają na ziemię. Wtedy pada deszcz.
Dlaczego nie masz pieniędzy na nową zabawkę dla mnie?
Pytanie to jest znakomitą okazją aby wyjaśnić dziecku priorytety w wydatkach domowych. Należy jednoznacznie powiedzieć, że w pierwszej kolejności pieniądze należy przeznaczyć na jedzenie i opłaty: za prąd, gaz itd. Zabawka może być kupiona później lub wtedy, gdy mamy wolną gotówkę.
Dlaczego ten pan nie ma domu?
Ten pan nie ma domu, bo go stracił albo nie może w nim mieszkać. Nie ma też pieniędzy, aby kupić sobie nowy dom.
Będziesz mnie kochała, jak urodzi się dzidziuś?
Nie musisz się martwić. W moim sercu jest miejsce dla ciebie i małego dzidziusia. Serce zmieści dużo miłości. Ty kochasz mnie, tatusia… kogo jeszcze? Widzisz, wszyscy zmieścili się.
Dlaczego babcia ma siwe włosy?
Włosy człowieka mają barwnik, który nadaje im kolor. Są więc czarne, brązowe, jasne włosy. Kiedy ludzie starzeją się barwnik zanika i włosy stają się bez niego siwe.
Dlaczego ta pani jeździ na wózku? Co jej się stało?
Ta pani ma chore nogi, a wózek zastępuje nogi. Zobacz jak świetnie sobie radzi poruszając się na wózku.
Dlaczego na świecie jest wojna?
Wojna jest wtedy kiedy ludzie się ze sobą kłócą i nie mogą dojść do zgody. Jest to smutne.
Czy dużo zarabiasz pieniędzy w pracy?
Pracuję z tatą dużo, aby starczyło nam na wszystko. Musimy zapłacić rachunki, mieć na jedzenie i na przyjemności. Czasami musimy z czegoś zrezygnować. Ale staramy się.